Witelon to związany z Legnicą pierwszy polski naukowiec, urodzony około 1230 roku jako syn Polki z rycerskiego rodu i kolonisty z Turyngii. Był fizykiem, matematykiem i filozofem uznawanym za twórcę optyki i psychologii postrzegania. Po 1268 roku napisał Traktat o Optyce pt. „Vitellionis Mathematicii Doctissimi Peri Optikīs id est de natura, ratione et proiectione radiorum visus, luminum, colorum atque formarum quam vulgo Perspectivam vocant Libri X”, czyli „Witelona Matematyka Wielce Uczonego o Optyce, to jest o naturze, przyczynie i padaniu promieni wzroku, światła, barw oraz kształtów, którą powszechnie nazywają Perspektywą, ksiąg dziesięcioro”. Na jego dokonania powoływali się m.in. Mikołaj Kopernik, Leonardo da Vinci i Johannes Kepler.

Witelon miał bardzo postępowe poglądy na temat anatomii oka i fizjologii widzenia. Jest uznawany za twórcę fundamentów wiedzy psychologiczno-psychiatrycznej i psychopatologicznej. Poza zagadnieniami fizycznymi optyki, w których wzorował się na poglądach arabskiego uczonego Alhazena oraz Roberta Grosseteste z Oksfordu, rozpatrywał również prostoliniowe rozchodzenie się światła, jego odbijanie, rozpraszanie, załamanie czy świetlne zjawiska meteorologiczne, analizował także psychologiczny aspekt spostrzegania.

W swoim dziele o optyce, a także we wcześniejszej rozprawie „Tractatus de primaria causa poenitentiae et de natura daemonum” („Traktat o najgłówniejszej przyczynie skruchy i o naturze demonów”) z 1268 roku, wskazywał między innymi, że złudzenia wzrokowe są wynikiem warunków obserwacji oraz wyobrażeń i sposobu myślenia. Pisał, że „oko nie otrzymuje żadnej innej informacji poza światłem, barwą i wielkością kątową”, a dopiero umysł dokonuje „przetworzenia wrażeń z pomocą przedstawień branych z doświadczenia”. Przyczyn złudzeń wzrokowych upatrywał zarówno w warunkach obserwacji, wskazując przykładowo na słabe oświetlenie, jak i w poprzednich doświadczeniach obserwatora.

Mimo że Witelon nie negował istnienia demonów, a nawet opisał szczegółowo ich naturę i zachowanie, to niedwuznacznie wskazał, że materialne wyobrażenie demonów może być złudzeniem, mającym swoje uwarunkowania kulturowe.

Z innych dokonań Witelona należy wspomnieć o upowszechnianiu przez niego dzieł starożytnych uczonych i konstruowaniu przyrządów do kreślenia krzywych.
Data jego śmierci nie jest potwierdzona – naukowcy twierdzą, że Witelon zmarł pomiędzy 1280 a 1314 rokiem.

W 1935 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna nazwała jeden z kraterów na Księżycu imieniem Witelona – Vitello.